Νέα  συνέντευξη στον ΓΙΩΡΓΟ ΚΙΟΥΣΗ

«Ξημερώνοντας τ’ Αγιαννιού, με την αύριο των Φώτων, λάβαμε τη διαταγή να κινήσουμε πάλι μπροστά, για τα μέρη όπου δεν έχει καθημερινές και σκόλες…»
Οδυσσέας Ελύτης, «Άξιον εστί»

«Σκουραίνουν κι άλλο τα κόκκινα του φθινοπώρου στο πλάτωμα του ηλιοστασίου και την αρχή του χειμώνα και με τη σιωπηρή συνάντησή τους με τα επερχόμενα πράσινα γίνονται μαύρα. Λαμπρά μαύρα για να γράψουν επάνω τα χρώματά τους οι αμυγδαλιές, ο κοκκινολαίμης, οι γάτοι τις νύχτες, οι έκπτωτοι άγγελοι, τα βασιλικά χρώματα της αλκυόνης και οι φωτεινές της μέρες, το ρόδι της Πρωτοχρονιάς, οι κόκκινες κλωστές στο λιόκλαδο, τα Φώτα και η γιορτή του Αγιαννιού, και πάλι γιορτές και απώλειες, πάλι κάλαντα, φιλιά και αγκαλιές. Και γιορτές μεγάλες. Και κρύο δυνατό.» Ρωτάμε τη ζωγράφο Φωτεινή Στεφανίδη για τον Γενάρη και την αρχή του χρόνου.

-Ποίηση, μάς έχει ο Γενάρης;
Εκτός από το Άξιον Εστί που χτυπάει στην καρδιά των καιρών επάνω, μας φυλά το πολύ αγαπημένο του Καβάφη: «Απελπισμένες νύχτες του Γενάρη αυτουνού σαν φεύγει η οπτασία και μ’ αφήνει μόνο… σβήνει και χάνεται η μορφή σου η ερωτική».

-Οι ζωγραφιές στο μαύρο που μας είπες;
Το μαύρο αυτό έχει φως. Είναι το μαύρο της αναγέννησης. Όταν το κόκκινο της φωτιάς σβήνει από το πράσινο και αυτό το δεύτερο κερδίζει έδαφος από την πρώτη μέρα. Πόσο πιο λαμπερός κάμπος για ν’ αρχίσεις να ιστορείς μέσα σου βαθιά. Κι έξω σου ο αντίποδας. Το λευκό τ’ ουρανού, του χιονιού. Κι εκεί επάνω να λάμπει το ζεστό χοντροκόκκινο -σχεδόν πορτοκαλί- του κοκκινολαίμη και τ’ απαλό μαβί του κρόκου στις χιονισμένες βουνοκορφές. Να γράφουν τα κόκκινα μπαλάκια της κουμαριάς, τα ζεστά πράσινα του κισσού, τα χρυσά της αγριοπασχαλιάς, τα μαύρα της μυρτιάς και της δάφνης, και της ελιάς οι καρποί που απομένουν και ωριμάζουν στο δέντρο και γλυκαίνουν. Κι άλλα μαύρα ζωγραφίζουν, αυτά απ’ τ’ απόκοσμα σχήματα των ψαρονιών στους λευκούς ουρανούς του Γενάρη. Και τ΄ άσπρα στο άσπρο, τα μοναδικά λουλούδια της αμυγδαλιάς με τη ροδαλή καρδιά στο μαύρο κλωνί με τα φουσκωμένα «μάτια» έτοιμα να πετάξουν φυλλαράκια της άνοιξης. Και αστράφτουν τα μεταλλικά γαλανά της αλκυόνης τις μέρες που βγαίνει ο ήλιος για χάρη της.

-Οι αλκυόνες, οι αλκυονίδες μέρες;
Αυτό κι αν είναι… Η Αλκυόνη ήταν βασίλισσα στην Τραχινία, κι ήταν κόρη του Αίολου, του θεού των ανέμων. Βασιλιάς και σύζυγός της ο Κύηκας, γιος του Αυγερινού αυτός. Ο Κύηκας πνίγηκε στο ψάρεμα. Η Αλκυόνη ζήτησε το τέλος της πέφτοντας να πνιγεί κι εκείνη. Τινάχτηκαν στον ουρανό του Γενάρη και οι δυο, πέταξαν σαν μικρά πουλιά στα βράχια ντυμένοι βασιλικά. Για τούτο και αστράφτουν τα χρώματά τους. Και οι μέρες που κλωσσάν τ’ αβγουλάκια τους, κι αυτές πόσο θεϊκά καλοσυνάτες μέσα στον Γενάρη.

-Οι γιορτές; Τα καλαντίσματα;
Άγιε μου Βασίλη μου, με τις πίτες σου τις φουσκωτές ή τις άλλες τις πιο ζουμερές κι όλες μοσχοβολούν μαχλέπι και μαστίχα και κρύβουν μέσα τους χαρές. «Αρχιμηνιά κι αρχιχρονιά» και τα δώρα Πρωτοχρονιά τα ξέραμε. Και κάτι καινούργιο να φοράμε. Μια ανάσα αργότερα τα Φώτα, τ’ αγιασμένα νερά, τα καλικαντζαράκια που κατεβαίνουν κάτω, τα παιδιά κάτω στον κάμπο (που) δεν μιλάν με τον καιρό μόνο πέφτουν στα ποτάμια για να πιάσουν τον σταυρό (Μάνος) και με τα υπέροχα κάλαντά τους: «Σήμερα τα Φώτα κι ο φωτισμός και χαρά μεγάλη κι αγιασμός…» Τ’ Αιγιαννιού την άλλη μέρα, να γιορτάζει η μισή Ελλάδα και ο πατέρας τότε γιόρταζε, κι η στάχτη τότε σκόρπισε στο κύμα μαζί με τα γαρύφαλλα, τις ανεμώνες και την αγάπη. Κι έρχονται μετά κι οι άλλες οι γιορτές και γιορτάζει η Τατιανή, ο Αντώνης, ο Θανάσης κι ο Γρηγόρης και οι Ιεράρχες του σχολειού.

-Πώς τον βλέπεις τον Γενάρη;
Αν ήταν πουλί, αλκυόνη. Λουλούδι, νάρκισσος. Στο στόμα γεύση από καρύδι και κούμαρο. Τραγούδι, πρωτοχρονιάτικο καλάντισμα. Πιοτό, μαύρο κρασί ή τσίπουρο. Αν είναι δέντρο, σκούρο κυπαρίσσι, κι αν είναι παλικάρι, έχει καστανά μαλλιά, γαλανά μάτια και φωνή σωστή και δυνατή να τραγουδάει τις ομορφιές και τα δίκια του κόσμου. Η ανάσα του χνοτίζει τσίπουρο, το παλτό του μαύρο κληρονομιά απ’ τον πατέρα του, τα χέρια παγωμένα μα η καρδιά πάντα ζεστή, κι ας είναι η καρδιά του χειμώνα.
Καλή χρονιά σε όλους με αγάπη
________________________________
Δημοσιεύτηκε στην διαδικτυακή εφημερία presspublica.gr την 1η Ιανουαρίου 2016